Biblioteka Siedemsetlecia
Wschodnia Fundacja Kultury „Akcent” i redakcja „Akcentu”, publikując serię wydawniczą „Biblioteka Siedemsetlecia”, pragną upamiętnić 700. rocznicę nadania Lublinowi praw miejskich. Na serię składają się książki ukazujące historyczne i współczesne znaczenie Lublina, jego kultury i wielonarodowych tradycji pogranicza Wschodu i Zachodu.
Na pograniczu narodów i kultur
Kwestia relacji międzykulturowych to bez wątpienia najważniejszy problem, z jakim musi uporać się świat w XXI stuleciu. W publikacjach „Akcentu” – czasopisma będącego rówieśnikiem „Solidarności” – już w latach 80. ubiegłego wieku zakreślony został nowy sens pojęcia „pogranicze”, jako kategorii kulturowej obejmującej nie tylko sąsiedztwo geograficzne.
Książka zawiera pionierskie wypowiedzi wybitnych polskich, europejskich i amerykańskich humanistów skoncentrowane wokół tej kwestii, na przykład pierwsze omówienia wizerunku Polski i Polaków w twórczości noblistów – Isaaca B. Singera i Güntera Grassa, odkrywcze opracowania na temat aktywności kulturowej polskich Żydów, pierwsze publiczne rozważania Ryszarda Kapuścińskiego o konieczności przewartościowania wizji świata po ataku terrorystycznym na World Trade Center, jedyny rozbudowany komentarz Tadeusza Konwickiego do jego filmu nakręconego według Dziadów Mickiewicza, eseistyczny list Tomasa Venclovy dotyczący pojęcia dumy narodowej na tle stosunków litewsko-polskich, wizję sąsiedztwa polsko-ukraińskiego w ujęciu intelektualistów z obu stron granicy czy opisy przemian tożsamości kulturowej emigrantów w USA.
Współistnienie różnych systemów kulturowych prowadzić może do konfrontacji (oznaczającej w najlepszym razie izolację, w najgorszym – otwarty konflikt), do dyfuzji (przenikania) albo do synergii, wzmocnienia wspólnych wartości. Wszystkie te warianty „pograniczności” rozważane są na łamach tej książki.
Esejom towarzyszą wiersze kilkunastu wybitnych współczesnych poetów nawiązujące do tematyki pogranicza kulturowego.
Wstęp i suplement: Bogusław Wróblewski. Wybór i opracowanie: Bogusław Wróblewski, Łukasz Janicki. Współwydawca: Wschodnia Fundacja Kultury „Akcent” z dotacji Miasta Lublin.
Data wydania: kwiecień/maj 2020
Antologię można kupić we wszystkich dobrych księgarniach oraz na stronie wydawnictwa Czytelnik. Tam także bogatszy opis.
„Pogranicze, humanizm a polska racja stanu” – esej prof. Piotra Biłosa na temat antologii
Linie światła
Antologia Linie światła prezentuje wybrane wiersze sześciu znakomitych poetów związanych z Lublinem w przekładach na sześć języków obcych (angielski, niemiecki, francuski, litewski, węgierski i ukraiński). Zdawać by się mogło, że tak różnorodnych autorów – poza szeroko pojmowaną lubelskością – niewiele łączy. Jeśli jednak przyjrzeć się ich twórczości z pewnego oddalenia, okazuje się ona wyjątkową opowieścią o najważniejszych aspektach ludzkiego życia. Takich jak próby określenia własnej tożsamości, rozpoznawanie i wyodrębnianie osobistej przestrzeni, zmagania z przemijaniem, starością i nieuchronnością śmierci, której okrutną hegemonię przezwycięża jedynie cud narodzin. Niepewność co do własnego losu pokonywana jest w aktach nadawania mu sensu. Lubelscy poeci sprzeciwiają się zakłamywaniu rzeczywistości oraz zawłaszczaniu języka publicznego. Źródłem doświadczeń metafizycznych jest dla nich zetknięcie tego, co pospolite, zwyczajne, z tym, co wzniosłe i niepowtarzalne, przenikanie sacrum do sfery powszedniej, której centrum stanowi człowiek, traktowany przez nich zawsze z czułością, ale i koniecznym dystansem.
Data wydania: grudzień 2017
Józef Czechowicz Poemat o mieście Lublinie i Józef Łobodowski Ballada lubelska
Poemat o mieście Lublinie Józefa Czechowicza i Ballada lubelska Józefa Łobodowskiego to bezsprzecznie najważniejsze teksty poetyckie poświęcone Lublinowi. W obydwu utworach miasto nad Bystrzycą jest przestrzenią mityczną, w której ważą się losy świata – od jego narodzin po czas apokalipsy. Czechowicz wskrzesza i ocala w pamięci Lublin swego dzieciństwa – jeszcze prowincjonalnie senny, a Łobodowski umiejscawia w jego murach „bój ostatni”, pokazując miasto doświadczające katastrofy II wojny światowej i komunizmu. Wspólna lektura obu tekstów pozwala dostrzec, jak w Balladzie lubelskiej, napisanej w 20 lat po Poemacie o mieście Lublinie, odżywają i są twórczo przekształcane Czechowiczowskie wizje.
Data wydania: grudzień 2017
Łukasz Marcińczak Kamienie pachnące szafranem. Eseje lubelskie
Dzięki esejom Łukasza Marcińczaka odkrywamy Lublin – miasto położone w centrum polskości – jako wyjątkową przestrzeń, w której stykają się przeciwstawne żywioły. Tu dokonuje się misterium, które może być zarówno zwiastunem apokalipsy, jak i zapowiedzią odnowy świata. Historia Lublina – barwna, choć naznaczona piętnem tragizmu – jest dla autora rodzajem szyfru: próba jego złamania wiedzie do zasadniczych pytań o prawa rządzące życiem społeczeństw i jednostek.
Z czym naprawdę zmagał się Jakub Icchak Horowic (zwany Widzącym z Lublina), żydowski prorok i herezjarcha? Co łączyło Stefana Żeromskiego i Bolesława Prusa, których los zetknął w podlubelskim Nałęczowie? Dlaczego w kościele Dominikanów umieszczono naprzeciw siebie dwie ambony? Do jakiego kodu kulturowego nawiązywano, stawiając na najważniejszym lubelskim placu pomnik konny Józefa Piłsudskiego? Co o Lublinie i o losach jego mieszkańców mówią groby na starym kirkucie i na cmentarzu przy Lipowej? Aby zaspokoić ciekawość, trzeba nacisnąć klamkę umieszczoną na okładce tomu. Za progiem czeka niezwykła opowieść, zbudowana z faktów, zanurzona w legendach, wsparta wyobraźnią i prawdziwą pasją.
Data wydania: grudzień 2016
Bogusław Wróblewski Lublin – miasto poetów. Antologia
Antologia Lublin – miasto poetów podejmuje tradycję autorskiego porządkowania stanu posiadania liryki związanej z konkretnym miejscem bez dodatkowych uzasadnień tematycznych. Celem publikacji jest szerokie zakreślenie panoramy poetyckiego środowiska Lublina, powodem jej wydania – towarzyszące żywej pasji czytelniczej redaktora Wróblewskiego niestrudzone pragnienie dokumentowania i gromadzenia lirycznych dokonań twórców (na różne sposoby) lubelskich. Lublin – miasto poetów to swoista kronika lirycznych zdarzeń kreujących obraz życia literackiego jedynego miejsca w świecie, w określonej aktualności drugiej dekady XXI w. To lista obecności indywidualności twórczych współtworzących artystyczną atmosferę miasta, wielobarwna mozaika poetyckich obrazów, zapis różnorodności głosów, sposobów odczuwania, bogactwa świadectw egzystencji.
Joanna Kisiel
W Lublinie rzeczywiście coś się dzieje – ciągłość poetyckich pokoleń została zachowana, a młodzi dochodzą do głosu i zyskują znaczenie w sposób niemal podręcznikowy. Przyznam, że z początku potraktowałem z dużym dystansem emfazę Bogusława Wróblewskiego, umieszczającego lubelską potęgę poetycką tuż za Krakowem. Po przeczytaniu antologii i przemyśleniu mogę tylko z pokorą jego zdanie o tamtejszych talentach powtórzyć: one rodzą się tu po prostu na (Czechowiczowskim) kamieniu.
Karol Maliszewski
Data wydania: grudzień 2016
Wasyl Machno Listy i powietrze.Opowiadania pograniczne
Perfekcyjne pod względem literackim opowiadania Wasyla Machny, wybitnego pisarza ukraińskiego mieszkającego w Nowym Jorku, odsłaniają skomplikowane relacje międzyludzkie związane z zawieszeniem bohaterów w przestrzeni międzykulturowej. Dotyczy to zarówno mieszkańców zachodniej Ukrainy (niegdyś wschodnich terenów Rzeczypospolitej), jak i środowisk emigracyjnych w dzisiejszej Ameryce. Spotykamy w tych opowiadaniach Ukraińców, Polaków, Żydów, Cyganów, ale problemy, przed którymi stają bohaterowie, mają charakter uniwersalny – osamotnienie, nieumiejętność ocalenia własnego systemu wartości wobec presji niestabilnego otoczenia społecznego i geopolitycznych powikłań najnowszej historii.
Jednakowo głęboko przeżywają ten dramat intelektualista na obczyźnie, rosyjski oficer białogwardyjski, ukraińska studentka w Nowym Jorku, emigrant zarobkowy próbujący zalegalizować pobyt w USA przez fikcyjne małżeństwo, drobny żydowski kupiec i polski oficer w obliczu rozpoczynającej się drugiej wojny światowej czy prosta kobieta pragnąca ratować syna przed unicestwieniem przez wojnę domową.
Data wydania: listopad 2015 r.
Waldemar Michalski Pięć wieków poezji o Lublinie. Antologia
„Bibliotekę Siedemsetlecia” otwiera antologia Pięć wieków poezji o Lublinie, której uzupełnione wydanie przygotował do druku Waldemar Michalski – poeta, krytyk literacki i redaktor „Akcentu”. Antologia jest prezentacją najciekawszych i najbardziej wartościowych wierszy pisanych z myślą o Lublinie, od Kochanowskiego po najmłodszych poetów współczesnych. Z ponad tysiąca utworów wybrano prawie 250 tekstów, będących dziełem niemal 150 autorów, zarówno polskich, jak i zagranicznych, m.in. z Izraela, Niemiec, Ukrainy, USA i Węgier. Wybór tekstów poprzedza obszerny wstęp (także w wersji angielskiej), który jest omówieniem literackiego wizerunku miasta w historycznym kontekście.
Data wydania: listopad 2015 r.
Dystrybucję książek z serii Biblioteka Siedemsetlecia prowadzi Wydawnictwo Norbertinum, a tomu Na pograniczu narodów i kultur Wydawnictwo Czytelnik.
