Fot. Jarosław Wach
István Kovács – ur. 1945 w Budapeszcie. Poeta, prozaik, eseista, historyk i dyplomata. W latach 1990-1994 radca ds. kultury Ambasady Węgier w Warszawie, w latach 1994-1995 oraz 1999-2003 Konsul Generalny Republiki Węgierskiej w Krakowie. Wieloletni wykładowca na Uniwersytecie Loránda Eötvösa w Budapeszcie. Od 1995 r. kierował założoną przez siebie Katedrą Polonistyki na Uniwersytecie Petera Pázmánya w Piliscsabie. Członek grupy poetyckiej „Dziewięć”, która zaprezentowała się publiczności literackiej na łamach słynnej antologii Elérhetetlen föld (1969, Nieosiągalna ziemia). Pracę doktorską (1976 r.) napisał na temat Wstępny okres poezji Cypriana Kamila Norwida. Autor wielu tomów wierszy, esejów, monografii historycznych. Po polsku opublikowano zbiory jego wierszy Księżyc twojej nieobecności (Kraków 1991) i Okruchy przestrzeni (Sejny 2003), powieść Lustro dzieciństwa (Warszawa 2002), na podstawie której w 2006 r. – z okazji 50 rocznicy wybuchu węgierskiej rewolucji – nakręcono film fabularny. Wydał także monografie historyczne: Polacy w węgierskiej Wiośnie Ludów 1848-1849. „Byliśmy z wami do końca” (Warszawa 1999), Józef Bem – bohater wiecznych nadziei (Warszawa 2002, 2009) oraz Nieznani polscy bohaterowie powstania węgierskiego 1848-1849 (Warszawa 2010). Za monografię Polacy w węgierskiej Wiośnie Ludów… w 2000 r. jako pierwszy otrzymał Nagrodę im. Henryka Wereszyckiego i Wacława Felczaka.
Tłumaczył na węgierski teksty m.in. Mariana Brandysa, Melchiora Wańkowicza, Ryszarda Kapuścińskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Edwarda Stachury, Stanisława Komornickiego i kilkudziesięciu polskich poetów dawnych i współczesnych. Przełożył także utwory kilku poetów i prozaików niemieckich, m.in. Georga Büchnera. W latach 2004-2011 był współpracownikiem naukowym Instytutu Historii Węgierskiej Akademii Nauk, dla którego przygotował wydany w 2007 r. Leksykon legionu polskiego 1848-1849, zawierający 2600 biogramów. Za to dzieło otrzymał nagrodę Węgierskiej Akademii Nauk. Laureat licznych nagród literackich i naukowych. Współzałożyciel Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” (1994) i członek jej Rady Programowej. Od lat 80. XX wieku ogłasza w „Akcencie” liczne teksty literackie i opracowania historyczne. W 2011 r. otrzymał największą po Nagrodzie Kossutha węgierską nagrodę państwową – Wieniec Laurowy (2011), uhonorowany także m.in. Medalem Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” (2009). Od 2012 r. jest zagranicznym członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, która przygotuje kolejne wydanie wspomnianego leksykonu, zawierającego już ponad 4000 biogramów.
Jest honorowym obywatelem pięciu miast polskich: Gorlic, Jarosławia, Krakowa, Lubaczowa i Zwierzyńca. Od 2011 r. żyje w malutkiej wsi, słynącej z dobrze zachowanej dawnej architektury Salföld. Jest ojcem dwojga dzieci (Orsolya, Mihály) i dziadkiem (wnuczki: Anna Dorottya i Reka). O sobie pisał kiedyś: „Poeci uważają go za historyka, historycy za poetę. Poeta i historyk, jak się spotykają, mówią o nim, że jest tłumaczem literatury…”. W sumie mają rację: jest nimi wszystkimi – naraz.
