Leon Popek

Leon Popek

Leon Popek – ur. 1958 w Karolinowie (woj. chełmskie), w rodzinie pochodzącej z Wołynia. Historyk, archiwista, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii (temat rozprawy: Dzieje diecezji łuckiej 1925-1939), pracownik Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów lubelskiego IPN. Inicjator działań zmierzających do ochrony i upamiętnienia miejsc związanych z eksterminacją przez nacjonalistów ukraińskich polskich wsi na Wołyniu oraz opiekun tych miejsc pamięci. Prezes Towarzystwa Przyjaciół Krzemieńca i Ziemi Wołyńsko-Podolskiej w Lublinie. Członek Rady Programowej Klubu Historycznego im. gen. Stefana Roweckiego „Grota” w Puławach, członek Zarządu Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i Wojewódzkiej Komisji nad Cmentarzami i Mogiłami Wojennymi.
Jak sam twierdzi, wybrał zawód historyka, by zbadać okoliczności zbrodni w Ostrówkach i w Woli Ostrowieckiej, skąd pochodziła jego matka Helena z d. Szwed. W latach 70. rozpoczął prywatnie zbieranie relacji świadków ludobójstwa OUN-UPA. Wraz z Tomaszem Trusiukiem doprowadził do wzniesienia pierwszego w Polsce pomnika rzezi wołyńskiej (Ruda-Huta, 1984). Od 1990 r. organizuje akcje renowacji i porządkowania wołyńskich cmentarzy. W latach: 1992, 2011, 2013 i 2015 współorganizował ekshumacje szczątków ofiar OUN-UPA oraz ich pogrzeby w Ostrówkach, Woli Ostrowieckiej i Gaju. Jest autorem lub współautorem 23 książek i ponad 380 artykułów, głównie z zakresu historii Wołynia. Opublikował m.in. Świątynie Wołynia (1997), Wołyński testament (wraz z T. Trusiukiem, P. Wirą i Z. Wirą; 1997), Okrutna przestroga (wraz z J. Dębskim; 1997), Wołyń ocalić od zapomnienia (1997), Śladami ludobójstwa na Wołyniu (razem z Leonem Karłowiczem; 1998), Polesie – ocalić od zapomnienia (1998), Osadnictwo wojskowe na Wołyniu (1998), Włodzimierz Wołyński (1998), Polacy i Kościół rzymskokatolicki na Wołyniu w latach 1918-1997 (1999), Wołyń podróż sentymentalna (2000), Cmentarz parafialny w Ostrówkach na Wołyniu (2005), Duchowieństwo diecezji łuckiej. Ofiary wojny i represji okupantów 1939-1945 (wraz z Marią Dębowską; 2010), Ostrówki. Wołyńskie ludobójstwo (2011), Świadkowie oskarżają. Okrutna przestroga, część III (wraz z Leonem Karłowiczem, 2013). Otrzymał: Medal Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” (1997), I Nagrodę „Przeglądu Wschodniego” (1998), tytuł „Bene Meritus Terrae Lublinensi” (2010), nagrodę w kategorii „Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku” za Ostrówki. Wołyńskie ludobójstwo (2011), Srebrny Krzyż Zasługi (2014), Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej (1992) przyznawany przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Medal Mickiewicz-Puszkin (2016) przyznany przez Stowarzyszenie Polska-Wschód za publikacje związane ze zbrodniami na Wołyniu oraz opiekę nad polskimi miejscami pamięci za wschodnią granicą Polski.
Żonaty z Jolantą Popek, ma czworo dzieci: Agnieszkę, Annę, Michała i Pawła.