Michał Jagiełło

Fot. Adam Wilgat
Fot. Adam Wilgat

Michał Jagiełło – ur. 1941 w Janikowicach pod Krakowem w rodzinie chłopskiej, zmarł 2016 w Zakopanem. Absolwent polonistyki UJ, prozaik, poeta, autor opracowań historyczno-literackich i esejów. W latach 1964-1974 mieszkał w Zakopanem. Turysta górski, taternik, alpinista, narciarz, ratownik GOPR i TOPR; w latach 1972-1974 naczelnik Grupy Tatrzańskiej GOPR. Pracował też w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych i bibliotece Muzeum Tatrzańskiego. Od 1966 r. należał do PZPR; przez rok (13.12.1980-13.12.1981) był zastępcą kierownika Wydziału Kultury KC PZPR. Po ogłoszeniu stanu wojennego wystąpił z partii. Współpracował z drugoobiegowym Kwartalnikiem Politycznym „Krytyka”. W latach 1985-1989 członek redakcji miesięcznika „Przegląd Powszechny” wydawanego przez warszawskich jezuitów. Dorabiał na „robotach wysokościowych”, czyli uszczelnianiem budynków z „wielkiej płyty”, malowaniem farbą ochronną linii wysokiego napięcia, łataniem stromych dachów, konserwacją betonowych filarów nowo budowanego kościoła jezuitów w Warszawie, a także mocowaniem odklejających się kamiennych płyt okrywających kamienice w Śródmieściu stolicy. W latach 1989-1997 wiceminister kultury, od 1998 do 2007 r. dyrektor Biblioteki Narodowej, przez wiele lat przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej. Zainteresowany wielokulturowością dawnej i obecnej Polski, mniejszościami narodowymi w kraju oraz współpracą kulturalną z Białorusią, Litwą, Słowacją i Ukrainą. Przez kilkanaście lat prowadził ćwiczenia z przedmiotu Mniejszości narodowe w Polsce w Instytucie Kultury Polskiej UW. Członek Rady Programowej Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” od początku jej istnienia (1994).
Najważniejsze publikacje historyczno-literackie i z zakresu historii idei: Tatry w poezji i sztuce polskiej (wspólnie z Jackiem Woźniakowskim, 1975), „Tygodnik Powszechny” i komunizm 1945-1953 (1988, drugi obieg), Trwałość i zmiana. Szkice o „Przeglądzie Powszechnym” 1984-1918 (1993), Partnerstwo dla przyszłości. Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych (1995, 2000), Ogrody kultury i żywioły rynku (1998); Gałązka kosodrzewiny. Najdawniejsze wypadki tatrzańskie w piśmiennictwie polskim (1999, 2000, 2001), Próba rozmowy. Szkice o katolicyzmie odrodzeniowym i „Tygodniku Powszechnym” 1945-1953, t. 1-2 (2001), Zbójnicka sonata. Zbójnictwo tatrzańskie w piśmiennictwie polskim XIX i początku XX wieku (2003, 2004, 2006), Słowacy w polskich oczach. Obraz Słowaków w piśmiennictwie polskim, t. 1-2 (2005), Tatry i poeci. Antologia wierszy (2007), Narody i narodowości. Przewodnik po lekturach (2010), Razem czy osobno. Przewodnik po lekturach (2011). Proza: Hotel klasy Lux (1978, ekranizacja 1979), Obsesja. Opowiadania (1978), Świetlista obręcz (1979), Wołanie w górach (1979, do dziś osiem wydań), Bez oddechu (1981), Studnia (1985), Obsesja i inne góry (1994), Trójkątna turnia (1996), Za granią grań (1998), Jawnie i skrycie (2000). Poezja: Goryczka, słodyczka, czas opowieści (2007), Sosna i pies. Poemat z zagrody (2008), Ciało i pamięć (2010), Zszywanie – w ucieczce (2014). Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2009).