Mykoła Riabczuk

Mykoła Riabczuk
Fot. Tomasz Kułakowski

Mykoła Riabczuk – ur. 1953 w Łucku. Poeta, prozaik, krytyk literacki, tłumacz, kulturolog i politolog. Absolwent Politechniki Lwowskiej (1977) i Instytutu Literackiego im. Gorkiego w Moskwie (1988). W latach 70. brał aktywny udział w undergroundowym życiu kulturalnym Lwowa. Był redaktorem (1984-1992), a następnie (do 1996) zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika poświęconego literaturze światowej „Wseswit”, szefem działu krytyki czasopisma „Suczasnist” (1991-1995), współzałożycielem (1997) opiniotwórczego czasopisma „Krytyka”, w którym zamieszczał m.in. omówienia publikacji paryskiej „Kultury”. Jest autorem szkiców krytycznoliterackich Потреба слова (1985) i Каміння й Сізіф (2016), zbioru wierszy Зима у Львові (1989), tomu opowiadań Деінде, тільки не тут (2002) i kilkunastu książek poświęconych sytuacji kultury ukraińskiej po roku 1991, m.in.: Від Малоросії до України: парадокси запізнілого націєтворення (2000), Дві України: реальні межі, віртуальні війни (2003), Сад Меттерніха (2008), Постколоніальний синдром. Спостереження (2011), Від «хаосу» до «стабільності»: хроніка авторитарної консолідації (2012). W Polsce wydawnictwo Universitas w Krakowie opublikowało jego książkę Od Małorosji do Ukrainy (2002), a wydawnictwo Kolegium Europy Wschodniej we Wrocławiu Dwie Ukrainy (2004), Ogród Metternicha (2010) i Ukraina. Syndrom postkolonialny (2015). Jego wiersze, eseje, opowiadania i felietony były drukowane m.in. na łamach „Akcentu”, „Czasu Kultury”, „Dekady Literackiej”, „Krasnogrudy”, „Kultury Enter”, „Literatury na Świecie”, „Twórczości”, „Tygodnika Powszechnego” i „Więzi”. Od połowy lat 90. był zapraszany jako stypendysta i jako visiting professor przez renomowane uczelnie amerykańskie (Columbia, Harvard, Stanford, Penn State, George Washington University), wykładał w Szwajcarii, Szwecji, Francji, Kanadzie, Włoszech, Niemczech, Austrii i na Węgrzech. Jest pracownikiem naukowym Instytutu Badań Politycznych i Narodowościowych Ukraińskiej Akademii Nauk oraz wykładowcą Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie i Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Kilkakrotnie otrzymywał nagrody za najlepszy artykuł roku, a Od Małorosji do Ukrainy i Dwie Ukrainy zdobyły tytuł „Książki roku”. Jest laureatem Nagrody Polcul Foundation za działania na rzecz dobrych stosunków ukraińsko-polskich (1998), polsko-ukraińskiej Nagrody Pojednania (2002) oraz Odznaki Honorowej „Bene Merito” Ministra Spraw Zagranicznych RP (2009), uhonorowano go również Medalem Wschodniej Fundacji Kultury „Akcent” (2016). W 2010 r. został wiceprezesem, a w 2014 prezesem ukraińskiego PEN Clubu. Przewodniczy jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus” oraz Nagrody im. Jurija Szewelowa przyznawanej przez ukraiński PEN Club za najlepszą eseistykę. Jego żona, Natałka Biłocerkiweć, jest cenioną poetką.