Christodoulos Halaris – piewca epok minionych
Nie dla kunsztu próżnego, ale dla objęcia
Pomników wspaniałości własnej w myśli.
Przez morza zatem pod żaglami płynąłem
I w świętym mieście Bizancjum stanąłem.
William Butler Yeats Żeglowanie do Bizancjum
Obchodzący w tym roku 67. urodziny Christodoulos Halaris jest w Polsce twórcą niemal zupełnie nieznanym. Trudno racjonalnie wyjaśnić przyczynę tego zaniedbania, ale można podjąć choćby częściową próbę jego naprawy.
Specyficznym zjawiskiem w Grecji lat 60. i 70. XX w. była grupa wybitnych kompozytorów działających na pograniczu muzyki poważnej, folku i muzyki filmowej, takich jak: Mikis Theodorakis, Manos Hadjidakis, Yannis Markopoulos, Thanos Mikroutsikos czy Christodoulos Halaris. Byli oni często otwarci również na współpracę z rockmanami, co było wówczas ewenementem na skalę światową (wyobraźmy sobie np. artystyczny mariaż Kilara z Niemenem albo Pendereckiego z Józefem Skrzekiem w tamtych latach!). Największą sławę spośród nich zdobył Theodorakis, najbardziej radykalny (zarówno muzycznie jak i światopoglądowo) był komunizujący Mikroutsikos, zaś najbardziej niedoceniony jest Halaris (ur. 1946). Uchodzi on obecnie za jednego z najwybitniejszych, jeśli wręcz nie za największego na świecie eksperta w dziedzinie greckiej muzyki antycznej oraz bizantyjskiej i ma w dorobku ponad 50 autorskich płyt. Jest też twórcą muzeum w Salonikach poświęconego dawnej muzyce helleńskiej.
Halaris dokonał iście tytanicznej pracy, odtwarzając – często na podstawie skąpych zabytków piśmienniczych z epoki – muzykę w kształcie, w jakim lśniła pełnym blaskiem przed wiekami. W obszarze zainteresowań Halarisa leży zwłaszcza stosunkowo najmniej zbadana muzyka świecka Bizancjum. Jest on między innymi autorem premierowych nagrań z odami akryckimi (Akritika Vol I, Vol II) – pieśniami wojowników strzegących wschodnich rubieży cesarstwa w IX-XII w., odpowiadającymi rycerskim eposom i twórczości trubadurów w ówczesnej Europie Zachodniej; muzyki dworskiej towarzyszącej bizantyjskim ucztom (Sympotika Vol I, Vol II) i ceremoniom ślubnym (Gamilia: Greek Nuptial Songs); muzyki postbizantyjskiej arystokracji z XVI w. (Pandora Vol I, II, III) oraz niesakralnych utworów cenionych bizantyjskich kompozytorów – Kukuzelisa, Aliatisa, Koronisa i Chrysafisa („Byzantine Secular Classical Music”). Wyjątkowe miejsce w jego twórczości zajmują pierwsze 4 albumy nagrane w latach 1973-1976 i właśnie im chciałbym poświęcić kilka uwag.
(…)
